Iedereen kent het wel: de momenten waarop je hond met zijn neus aan iets lijkt vastgeplakt. Of het nou aan het gras is waar hij iets ruikt, je volle (of lege) boodschappentas, je kleding als je thuiskomt van een nieuwe omgeving, of een jaszak waar ooit hondenkoekjes in hebben gezeten. Honden ruiken duizenden keren beter dan mensen en dat is ook niet zo gek. Want wist je dat de neus het meest belangrijke zintuig voor de hond is, met 125 tot 300 miljoen reukcellen? De mens heeft slechts 5 miljoen reukcellen. Geen wonder dus, dat de hond de wereld vooral met zijn neus ontdekt.
In een eerdere blogpost vertelden we dan ook al hoe belangrijk de neus voor de hond is en hoe je dat kunt inzetten om je hond binnen te vermaken bij slecht weer, door bijvoorbeeld zijn brokken in een snuffelmat te verstoppen of snuffel spelletjes te spelen. Maar wist je dat hier een veel diepere wereld achter verscholen gaat? De wereld van hersenwerk voor honden.
Hersenwerk, wat is dat?
De officiële definitie van hersenwerk is: “De hond zoekt naar makkelijk eetbaar lekkers in objecten van verschillende materialen, vormen en structuren. De neus is een middel om het lekkers te traceren; de bek, de poten en de neus kunnen worden ingezet om het lekkers te bemachtigen. De hond wordt hierin op maat begeleid door zijn eigenaar/verzorger” (bron: Inge van Harte en Marleen van Baal in ‘Hersenwerk voor honden, zoveel meer dan een spelletje’). hersenwerk is voor álle honden, ongeacht het ras, het rugzakje of de leeftijd. Dit maakt hersenwerk een heel geschikte hondensport voor iedereen.
In de definitie van hersenwerk lees je het al: het gaat hier om de samenwerking tussen hond en baas. Dit is dan ook één van de mooiste voordelen van hersenwerk: het versterkt de band tussen hond en baas op een harmonieuze manier. Door te (leren) kijken naar het gedrag en de behoeften van je hond, leer je ook hoe je hierop kunt inspelen. Je hond leert andersom ook dat hij kan steunen op jou als baas, om hem te helpen door moeilijke zaken te komen. En deze kennis kun je goed inzetten buiten het Hersenwerken om, in gewone alledaagse situaties! Kortom: jullie contact verbetert in het algemeen.
De focus op samenwerking maakt hersenwerk ook gelijk heel anders dan bijvoorbeeld puzzelen, waarbij de focus vaak ligt op hoe mooi, origineel en moeilijk de puzzel is, of zoekspelletjes, waarbij de beloning het vinden van het voorwerp is. Bij hersenwerk gaat het om het proces en niet om de moeilijkheidsgraad of de uitkomst. De hond bepaalt het tempo en de werkwijze. Er is geen prestatiedruk en er is vrijheid voor de hond om eigen keuzes te maken, maken dat hersenwerk heel anders is dan hondensporten.
Waarom hersenwerk?
Behalve het versterken van het contact tussen de hond en de baas, biedt hersenwerk nog veel meer voordelen. Op een juiste manier aangeboden en opgebouwd, kun je hersenwerk inzetten om honden te helpen met het vinden van mentale rust en ontspanning. Doordat je hond leert om zelfstandig - en waar nodig met een helpende hand van de baas - te werken en (moeilijke) zaken op te lossen, krijgt je hond ook nog eens meer zelfvertrouwen. Daarnaast biedt hersenwerk honden verrijking, doordat je gebruik maakt van verschillende materialen, vormen en structuren. Dit verbreedt de wereld van je hond en prikkelt de zintuigen, wat ervoor zorgt dat de hersenen van de hond ‘paden’ maken: je hond wordt er slimmer van!
Hersenwerk kan iets magisch zijn, want als je het goed doet, kan tien minuten hersenwerken sommige honden al voldaan en moe maken. Dit heeft alles te maken met genoemde prikkels en met de concentratie waarmee je hond werkt.
Enerzijds biedt hersenwerk de hond telkens nieuwe prikkels aan door de materialen die je gebruikt en de voertjes die je aanbiedt. Hetzelfde materiaal kan de ene keer heel anders ruiken en voelen dan de andere keer. Denk maar eens aan een handdoek die je gebruikt voor het hersenwerk. Als je deze na gebruik bewaart tussen andere spullen, neemt deze de geur op van die andere spullen. Als je de handdoek gewassen en gedroogd hebt aan een wasrek, voelt hij al wat harder en stugger aan dan wanneer hij net nieuw is. Zo krijgt je hond van hetzelfde voorwerp steeds andere prikkels binnen. En dit is belangrijk, want net als mensen hebben ook honden mentale stimulatie nodig. Te weinig prikkels aanbieden zorgt ervoor dat je hond zich gaat vervelen, wat kan leiden tot ongewenst gedrag en tot lichamelijke en/of mentale klachten bij je hond. Door het binnenkrijgen en verwerken van deze prikkels, zorgt hersenwerk voor mentale inspanning bij je hond.
Anderzijds is hersenwerk ook goed in te zetten als je hond juist overprikkeld is. Dit heeft te maken met concentratie. Als hersenwerk op een juiste manier wordt aangeboden, ontstaat er opperste concentratie bij je hond, waardoor hij zich volledig focust en niet meer bezig is met de prikkels om hem heen. Hierdoor kan je hond mentaal en fysiek ontspannen en loopt het stress emmertje van je hond vaak wat makkelijker leeg. Hersenwerk biedt dus ook ontspanning aan je hond. Op die manier kun je deze activiteit ook inzetten om je hond af te leiden in spannende situaties, bijvoorbeeld in de wachtkamer bij de dierenarts of tijdens het wachten op je beurt op de hondenschool.
Hersenwerk, hoe moet dat?
Zoals je leest, is het belangrijk om hersenwerk op een juiste manier aan je hond aan te bieden, wil je de vruchten ervan kunnen plukken. De juiste manier voor jouw hond vinden is echter altijd maatwerk, want net als mensen hebben ook honden zo hun eigen voorkeuren voor materialen, structuren en omgevingen om in te werken. Waar je precies op moet letten, vertellen we in een volgende blog. Met deze algemene tips kun je toch alvast aan de slag gaan!
- Zoek uit welk materiaal de voorkeur van jouw hond;
- Bouw hersenwerk stapsgewijs op, zoals je ook een andere oefening stapsgewijs opbouwt;
- Pas het hersenwerk aan aan de werkwijze en ervaring van jouw hond;
- Pas het hersenwerk aan aan de behoefte van jouw hond;
- Zorg voor een rustige en veilige omgeving om in te werken;
- Begeleid jouw hond vanuit rust en ontspanning;
- Kijk naar je hond en geniet van de samenwerking!
Zoek je nog voertjes om te gebruiken tijdens de oefeningen? Neem dan eens een kijkje naar onze beloningsbox, of voeg trainers als boxbooster toe aan je doorbijtersbox.
